Een tijdreis door het landschap

In 2020 zagen twee wandelaars een zwarte punt uit het zand steken in de Rheezermaten, waar destijds gegraven werd om meer ruimte te maken voor de Vecht. Het bleek een achtduizend jaar oude hoornpit van een oeros, een uitgestorven wild rund. De unieke vondst vormde voor Ans Naber van de Koppel, boswachter Nico Arkes en Simone Koggel van Erve Vechtdal de basis voor een bijzondere fietsroute én een spontane en unieke samenwerking.

Trots op het Vechtdal

‘Is het oerrund een voorouder van mijn Brandrode rund?’ Met deze vraag van Simone Koggel ging het balletje rollen. “We zijn altijd bezig met de vraag hoe je elkaar kunt verbinden. We zijn alle drie enorm trots op dit gebied. Dat willen we graag overbrengen aan de gasten”, vertelt het bevlogen drietal. Toen bleek dat de oud-Nederlandse runderrassen terug te leiden zijn op het oerrund liet het idee voor de informatieve fietsroute niet lang op zich wachten. “We bedachten een reis door de tijd om mensen te vertellen over het oerrund en de omgeving, maar ook om te laten zien hoe mensen veranderden en een stempel drukten op de omgeving.” De fietsroute begint bij De Koppel. In de Vechtdalexpositie in het natuuractiviteitencentrum in Hardenberg is de schedel, die uitgebreid onderzocht is, te bekijken. Het eindpunt van de tocht is Erve Vechtdal. Op dit prachtige stukje Vechtdal graast een kudde Brandrode runderen. Een mooie plek om even op adem te komen en ‘koelinair’ te genieten.

Lezen van het landschap

De fietsroute vertelt over de ontstaansgeschiedenis van het Vechtdal. “In drie tijdlagen willen we de mensen meenemen om het landschap te leren lezen”, vertelt Nico Arkes van Staatsbosbeheer. “Het begint bij de jagers en verzamelaars, wat ook de tijd van de oeros is. Als je goed kijkt, kun je nog enkele sporen hiervan in het landschap vinden, zoals grafheuvels.” Het tweede tijdperk is de tijd van de landman, waarin nederzettingen ontstaan en mensen afstammelingen van het oerrund als huisdier houden voor melk, vlees en huiden. Het wilde oerrund sterft daardoor in Europa rond het jaar 750 uit. “Tot slot leggen we de link met de moderne landbouw. De mens zet de omgeving naar zijn hand en leeft steeds meer rug aan rug met de natuur. De moderne mens eist bijvoorbeeld droge voeten met oogsten, maar water in het groeiseizoen”, legt Nico uit. “Nu komen we langzaam op een punt waarin we weer gaan meebewegen met de natuur.” Als voorbeeld noemt hij natuurinclusieve landbouw, zoals dat ook bij Erve Vechtdal te zien is. “Onze koeien leven in een kudde en zijn altijd buiten”, vertelt Simone. “De kudde begraast een groot gebied van Staatsbosbeheer. Ze eten alleen gras van eigen land en worden niet gemolken. Het kalfje blijft bij de moeder. Bij hoog water kunnen de runderen schuilen in het Roundhouse waar ze ‘s winters alleen bijgevoerd worden met gedroogd gras van eigen grond. Alles komt zo terug op eigen bodem en dat komt het Brandrode rund en de natuur echt ten goede”, aldus Simone, die het verhaal over het leven en het kuddegedrag van haar dieren vertelt tijdens haar koesafari’s.”

Beleven wat je ziet

De tijdreis van het oerrund is een educatieve tocht met veel afstapmomenten. De route is ruim zestig kilometer lang en maakt gebruik van de aanwezige knooppuntenroute. “We raden je aan de route in etappes te fietsen. De route kan gemakkelijk opgesplitst. Gun jezelf de tijd om alles wat je onderweg tegenkomt goed te bekijken en bewust te beleven wat je ziet”, zegt Ans Naber. De gehele tocht is heel geschikt voor e-bikers. Ook voor gezinnen is de fietsroute een aanrader. Met de Sahara, Rheezerbelten, Distelbelt en Ommermars in de route opgenomen zijn er voldoende momenten om de fiets even te parkeren en het bijzondere landschap actief te ontdekken.

De papieren route De tijdreis van een oerrund is te koop voor 1 euro bij De Koppel of bij Erve Vechtdal. De fietsroute is ook digitaal beschikbaar in de app Fietsen in Overijssel.